Het algemeen belang ? Dat maak ik zelf wel uit !

Omdat ik het een erg belangrijk onderwerp vind ben ik weer eens op de tribune van de politieke arena geklommen om de behandeling van de nota “Katwijk in de kern” te volgen. Alhoewel het een breder pakket van maatregelen betreft is het hoofdonderwerp van discussie steeds of er nieuwbouw voor de centrumbibliotheek moet worden gepleegd. Ook de koppeling van de centrumbibliotheek met een zaaltje met ongeveer 200 stoelen waarin (culturele) voorstellingen kunnen worden geprogrammeerd is onderwerp van het debat. Er is daarbij ook een relatie met het particuliere en overigens zeer ongezellige zalencomplex Tripodia waarin de gemeente subsidie  stopt om culturele voorstellingen mogelijk te maken.

Op zichzelf is een kritische beschouwing van gemeentelijke initiatieven waarmee veel geld gemoeid is een goede zaak. Politici hebben soms de neiging om met belastinggeld te strooien alsof het hun eigen centjes zijn. Natuurlijk hebben ze daarbij de beste bedoelingen maar het blijven natuurlijk mensen die vaak hun eigen particuliere “hobby’s” willen uitleven of die uitsluitend hun eigen specifieke achterban willen verblijden. Daarmee kom je op de vraag wat het “algemeen belang” is en welke “kerntaken” een gemeentelijke overheid in de eerste plaats in de lucht zou moeten houden. Dat zijn moeilijke keuzen en voor dat bestuurlijke werk hebben we als burgers de politiek ingehuurd. Daar gaan we een volgende keer nog wel wat meer over schrijven want in een teruglopende economie moet ook de gemeente de broekriem aanhalen. Het is in die situatie erg belangrijk wat je nog wel of niet meer doet en waar je de lasten legt om de kerntaken van de gemeente te kunnen blijven uitvoeren.

Terug naar ons onderwerp, de openbare bibliotheek, een club met 18.000 leden in Katwijk. Ik denk dat de verzamelde voetbalclubs blij zouden zijn als ze zoveel leden zouden hebben. Waarmee ik maar wil zeggen dat deze instelling een groot bereik heeft en voor vele inwoners van alle leeftijden en van alle gezindten een nuttige functie vervult. Ik las net dat de bibliotheek van Amsterdam de meeste bezoekers heeft (4,1 miljoen) van alle culturele instellingen in die stad. Het zal in Katwijk niet veel anders zijn. Daaruit kunt u afleiden dat de bibliotheek de klanten blijkbaar iets te bieden heeft.

 In de gemeenteraad probeerden met name mevrouw Kuijt (CU), mevrouw van Ginkel (rinkel de kinkel ex VVD) en de heer de Mol (nog steeds VVD) met allerlei argumenten de bibliotheekplannen beentje te lichten. Ze hadden er zo te horen zelf gewoon geen zin in c.q. ze hebben er geen publiek geld voor over en dus vinden ze dat de andere burgers er (in de voorgestelde vorm) ook niet van mogen genieten. Mevrouw van Ginkel verklaarde openlijk dat ze liever heeft dat de parkeertarieven verlaagd worden dan dat er geld in de bibliotheek wordt gestoken. Een populaire stok om de bibliotheek te slaan bleek verder het digitale slaghout te zijn. De tegenstanders redeneren simpel. Informatie komt steeds meer digitaal beschikbaar, dus verdwijnt het boek en dus heb je helemaal geen bibliotheek meer nodig. De simpelheid van die gedachte heeft een zekere aantrekkelijkheid maar is daarmee nog niet waar.

Ten eerste komen er maar weinig toekomstvoorspellingen uit. Ten tweede zie je dat de bibliotheek ook mee kan bewegen met de veranderingen in de samenleving. Ik zie dat er ook in de Katwijkse bibliotheek vernieuwingen plaatsvinden waarbij men zich bijvoorbeeld richt op specifieke doelgroepen met specifieke behoeften. Er worden dingen gedaan voor bejaarden en voor peuters en de relatie met het onderwijs wordt versterkt. De functies van de bibliotheek veranderen dus mee maar sommige raadsleden hebben blijkbaar een beeld voor ogen van het ouderwetse boekenmagazijn. Vorige week stond er nog een groot artikel in het dagblad Trouw waarin een nieuwe trend binnen het bibliotheekwerk werd gesignaleerd. Scholieren gaan er massaal hun huiswerk zitten maken omdat de ambiance daarvoor er beter is dan thuis. In Katwijk heeft de bibliotheek op dit terrein al de activiteit “Skoolzone”. Elke woensdagmiddag kunnen kinderen die een werkstuk moeten maken terecht in de vestiging Katwijk aan den Rijn om met ondersteuning van bibliotheekpersoneel te werken aan hun opdrachten. Ze kunnen met de PC werken (b.v. presentatie maken) en gebruik maken van de aanwezige literatuur en online diensten. Voor meer informatie over de zich evoluerende maatschappelijke functie van de openbare bibliotheek kunt u hier een artikeltje vinden uit de Volkskrant van 1 maart j.l..

De heer van Duivenvoorde (CDA) had een afgewogen en onderbouwd betoog. Helaas citeerde hij recente plannen van de Hbo-instelling InHolland die denkt dat ze alle lesmaterialen en boeken in de nabije toekomst wel digitaal kunnen verstrekken. Ik zou een beetje uitkijken om InHolland als voorbeeld aan te halen omdat dit kort samengevat een soort rampenwinkel is waar de laatste tijd weinig goed is gegaan. Ze zitten in ernstige financiële problemen want de studenten gaan liever naar andere instellingen en dus denken ze te kunnen bezuinigen op hun schoolbibliotheek. Ik zou zeggen: “eerst zien, dan geloven”. In plannen maken zijn ze erg goed in onderwijsland, zodra de onderwijskwaliteit gaat stijgen wordt het tijd om ze serieus te nemen. Van Duivenvoorde maakte als een van de weinigen ook een koppeling tussen de plannen in "Katwijk in de kern" en de politiek-maatschappelijke opvattingen van zijn partij. De plannen kunnen een bijdrage leveren aan de versterking van de cohesie in onze lokale samenleving is mijn korte samenvatting hiervan. Goed gedaan jochie !

Matthijs van Tuijl (PvdA) krijgt van mij de gevatheidsprijs voor een opmerking die ik in verband met jonge lezertjes hier niet kan herhalen. Marcel van Tol (Gemeentebelangen) liet vooral zijn gevoel en hart spreken. Dat leverde een mooi, eerlijk gemeend en vooral enthousiasmerend betoog op waar een Amerikaanse dominee jaloers op kon zijn. Ook voor hem dus een eervolle vermelding. Wim van Duyn (SGP) had een stevig verhaal over de procesaspecten en de financiële kanten aan de zaak. Dit stuk was duidelijk geïnspireerd door zijn collega Remmelzwaal als ik een gokje mag wagen.

De plannen van de gemeente Katwijk neem ik vooralsnog een stuk serieuzer dan die van InHolland. Ik zie dat men in de plannen bezuinigt op de logistieke kant van de business. Het uitlenen van boeken verloopt grotendeels  geautomatiseerd en met beperkte inzet van baliepersoneel. Omdat de exploitatie goedkoper moet gaat men naar een soort “spoke and hub” structuur waarbij alle functies met hogere toegevoegde waarde vanuit de hoofdvestiging worden georganiseerd. De drie vestigingen in Valkenburg, Rijnsburg en Hoornes worden qua personeel “lean” opgezet en qua huisvesting gecombineerd met gemeenschapshuizen. Een slim concept. Op dezelfde wijze is het slim om de centrale vestiging te combineren met het cultuurpodium. Het is duidelijk dat je dan veel dingen samen kunt doen, van conciërge via verwarming tot de koffieautomaat. Ik heb me er erg over verbaasd dat in vorige sessies van de gemeenteraad de burgemeester dit soort evidente voorbeelden van bedrijfsmatig werken moest verdedigen tegenover mensen die blijkbaar weinig notie hebben hoe je activiteiten in bedrijven en instellingen het beste organiseert. De bibliotheek is ook gewoon een bedrijf waarin een team van mensen samenwerkt aan een hele verzameling taken. Dat je daarvoor een vergaderzaal nodig hebt behoeft toch nauwelijks uitleg zou je denken. En het lijkt me erg handig als je niet voor elk werkoverleg of informeel contact naar een ander dorpsdeel moet afreizen in het geval er een apart hoofdkantoor in Rijnsburg zou zijn, wat een idee is van mevrouw Kuijt en waarin gelukkig niemand wat ziet.

Alles overziende heeft het echter niet veel zin om met rationele argumenten in te gaan tegen de weerstand van de tegenstanders. Ik geloof dat je het zo moet zien. Men heeft er geen zin in, voelt er niks voor omdat men zelf weinig heeft met een bibliotheek, en gaat vervolgens argumenten zoeken die bij dit weerstandsgevoel passen. Zo is het inmiddels duidelijk dat de heer de Mol van de VVD een soort Teaparty aanhanger is. Hij wil een overheid die zo onzichtbaar en goedkoop mogelijk is en wil dat de burgers hun zaakjes zoveel mogelijk zelf regelen. Het is een vorm van egocentrisme van mensen die voldoende middelen hebben om zichzelf te redden en die liever niet via de belasting willen bijdragen aan het beschikbaar stellen van voorzieningen aan mensen die zichzelf wat minder goed kunnen redden. De economische crisis brengt echter steeds meer mensen in de positie dat ze ongewild afhankelijk worden van openbare voorzieningen. Dat zijn echt geen zakkenvullers of free riders want die moet je elders zoeken. In die afkeer van overheidsingrijpen is men overigens bij de VVD niet consequent want als het er om gaat een zinloze weg (verlengde Laan van nieuw Zuid) of een zinloze zeejachthaven aan te leggen, een voorziening waar niemand om gevraagd heeft, en waar geen markt voor is en waar ook nauwelijks mensen van profiteren, stort men met liefde ons belastinggeld in een bodemloze put.

Alhoewel, dat geld lost dan natuurlijk niet op maar komt in de zakken van neringdoenden die waarschijnlijk tot de achterban van de VVD behoren. Omdat ik nu behoorlijk begin af te dwalen, of van het pad begin te raken zoals sommigen zullen vinden, lijkt het me beter om deze gedachtestroom eerst maar eens even te laten bezinken. Ik ga dus nu een rustgevende gedichtenbundel of kalmerend CD’tje uit de bibliotheek halen.